Thiếu vật liệu xây dựng đang trở thành “điểm nghẽn” ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ nhiều dự án đầu tư công quy mô lớn. Tại tọa đàm “Đầu tư công: Gỡ nút thắt để bứt phá tăng trưởng năm 2026”, ông Phan Tấn Đạt – Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp Khoáng sản TP. Hồ Chí Minh, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Khoáng sản và Xây dựng Bình Dương (KSB) đã đưa ra các kiến nghị trọng tâm về mở rộng công suất khai thác, hoàn thiện cơ chế pháp lý và tổ chức đấu giá khoáng sản, nhằm bảo đảm nguồn cung vật liệu ổn định cho giai đoạn 2026 – 2030.
Tọa đàm được tổ chức với sự tham dự của đại diện các bộ, ngành Trung ương, chính quyền địa phương, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp, cùng nhiều chuyên gia kinh tế – hạ tầng và doanh nghiệp lớn trong các lĩnh vực xây dựng, giao thông, vật liệu và phát triển hạ tầng. Với thành phần tham dự đa chiều, sự kiện không chỉ mang tính trao đổi chuyên môn mà còn là diễn đàn đối thoại chính sách, nơi các vấn đề “nóng” của đầu tư công được nhìn nhận thẳng thắn từ thực tiễn.
Lãnh đạo sở, ngành Trung ương và địa phương tham dự tọa đàm “Đầu tư công: Gỡ nút thắt để bứt phá tăng trưởng năm 2026”.
Phát biểu tại tọa đàm, ông Phan Tấn Đạt chỉ ra nghịch lý lớn của khu vực TP. Hồ Chí Minh và vùng phụ cận: trữ lượng khoáng sản làm vật liệu xây dựng đã được thăm dò, phê duyệt là rất lớn, song nguồn cung thực tế cho các công trình đầu tư công vẫn thiếu hụt. Nhiều mỏ đá hiện nay đã khai thác hết công suất được cấp phép nhưng vẫn không đáp ứng kịp nhu cầu tăng mạnh từ các dự án hạ tầng trọng điểm.
Theo ông, nguyên nhân cốt lõi không nằm ở tài nguyên hay năng lực doanh nghiệp, mà nằm ở các rào cản về cơ chế và thủ tục hành chính. Việc chậm cho phép mở rộng khai thác xuống sâu, nâng công suất trong phạm vi trữ lượng đã được phê duyệt khiến nguồn lực khoáng sản không được khai thác hiệu quả, kéo theo nguy cơ chậm tiến độ, đội chi phí và ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công.
Từ góc độ chính sách, Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp Khoáng sản TP. Hồ Chí Minh kiến nghị cần tháo gỡ mạnh mẽ các vướng mắc pháp lý, cho phép doanh nghiệp đang khai thác hợp pháp được điều chỉnh công suất linh hoạt, nhất là trong giai đoạn cao điểm triển khai các công trình trọng điểm quốc gia và khu vực. Theo ông, đây là giải pháp mang tính “then chốt” để vừa bảo đảm nguồn cung vật liệu cho các dự án ngân sách, vừa góp phần bình ổn thị trường và đáp ứng nhu cầu chính đáng của khu vực dân sinh, kinh tế tư nhân.
Ông Phan Tấn Đạt – Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp Khoáng sản TP. Hồ Chí Minh phát biểu, kiến nghị khơi thông nguồn cung vật liệu xây dựng cho các dự án đầu tư công
Bên cạnh đó, ông Phan Tấn Đạt cũng phân tích những bất cập trong việc áp dụng các cơ chế đặc thù cho đầu tư công, khi một số quy định pháp luật còn chồng chéo, thiếu thống nhất giữa các văn bản. Điều này khiến các chính sách được ban hành với mục tiêu tháo gỡ nhanh lại khó triển khai trên thực tế, làm giảm hiệu quả điều hành và kéo dài thời gian xử lý hồ sơ của doanh nghiệp.
Đặc biệt, vấn đề đấu giá quyền khai thác khoáng sản được ông nhấn mạnh như một “nút thắt” lớn khác. Việc đấu giá quyền khai thác trong khi mặt bằng đất đai chưa được giải phóng triệt để đang đặt doanh nghiệp vào thế rủi ro cao, dẫn đến nhiều trường hợp trúng đấu giá nhưng không thể triển khai dự án. Ông kiến nghị cần gắn đấu giá với quỹ đất sạch hoặc có cơ chế ưu tiên phù hợp đối với các doanh nghiệp đã chủ động đầu tư giải phóng mặt bằng, nhằm tránh lãng phí nguồn lực xã hội và tài nguyên quốc gia.
Trên cơ sở các kiến nghị nêu tại tọa đàm, ông Phan Tấn Đạt nhấn mạnh trách nhiệm và vai trò đồng hành của cộng đồng doanh nghiệp khoáng sản trong việc thúc đẩy đầu tư công giai đoạn 2026 – 2030. Theo ông, khi các điểm nghẽn về thể chế và thủ tục được tháo gỡ kịp thời, doanh nghiệp sẽ chủ động huy động nguồn lực, đẩy mạnh đầu tư công nghệ khai thác hiện đại, bảo đảm nguồn cung vật liệu ổn định, chất lượng cao và giá thành hợp lý, sẵn sàng đáp ứng tiến độ các công trình hạ tầng trọng điểm.
Những kiến nghị tại tọa đàm cho thấy, để đầu tư công thực sự trở thành “đòn bẩy” tăng trưởng, việc giải phóng nguồn lực vật liệu xây dựng cần được đặt ở vị trí trung tâm của chính sách điều hành, với sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước và cộng đồng doanh nghiệp.